ผลิตภัณฑ์ข้าวฮางเป็นสินค้า OTOP ระดับ 5 ระดับ มีชื่อเสียงของอำเภอแวงใหญ่และเป็นธุรกิจที่ทำรายได้ให้กับคนในชุมชนได้เป็นอย่างมาก มีจุดกำเนิดจากนายไพศาล ผาจันดา ประธานกลุ่มคนปัจจุบัน ในอดีตเกษตรกรในชุมชนมีการทำนาโดยใช้เมล็ดพันธุ์ที่เกษตรกรคัดพันธุ์เอง
กลุ่มผู้ผลิต กลุ่มศูนย์ส่งเสริมผลิตภัณฑ์พันธุ์ข้าวชุมชน
สถานที่ผลิต บ้านเลขที่ 37 หมู่ที่ 7 ตำบลใหม่นาเพียง อำเภอแวงใหญ่ จังหวัดขอนแก่น 40330
ประธานกลุ่ม นายไพศาล ผาจันดา
ประวัติความเป็นมา ผลิตภัณฑ์ข้าวฮาง โดยการร่วมกลุ่มกันผลิตข้าวฮางจำหน่าย เป็นสินค้า OTOP ระดับ 5 ระดับ มีชื่อเสียงของอำเภอแวงใหญ่และเป็นธุรกิจที่ทำรายได้ให้กับคนในชุมชนได้เป็น อย่างมาก มีจุดกำเนิดจาก นายไพศาล ผาจันดา ประธานกลุ่มคนปัจจุบัน ในอดีตเกษตรกรในชุมชนมีการทำนาโดยใช้เมล็ดพันธุ์ที่เกษตรกรคัดพันธุ์เองหรือ แลกเปลี่ยนระหว่างเกษตรกรด้วยกัน ทำให้ ผลผลิต/ไร่ต่ำ ข้าวคุณภาพต่ำ เมล็ดพันธุ์ดีจากหน่วยงานไม่เพียงพอต่อความต้องการ จึงได้รวมกลุ่มที่จะผลิตเมล็ดพันธุ์ดี เมื่อปี 2554 จัดตั้งเป็น ศูนย์ส่งเสริมและผลิตพันธุ์ข้าวชุมชนตำบลใหม่นาเพียง โดยการสนับสนุนของกรมส่งเสริมการเกษตร ชุมชนมีเมล็ดพันธุ์ดี เพียงพอต่อความต้องการ สมาชิกมีผลผลิตเพิ่มขึ้น จาก 450 กก./ไร่ เพิ่มเป็น 500 กก./ไร่ ภายใน 3 ปี สมาชิกมีรายได้เพิ่มขึ้น โดยส่งเสริมให้มีกิจกรรมที่หลากหลาย เช่น การแปรรูปข้าวฮาง การแปรรูปข้าวกล้อง , ข้าวฮางงอก , ข้าวกล้องงอก และผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวสกลนครจำหน่าย ในปี 2554
ลักษณะที่โดดเด่นของข้าวฮางสมุนไพร ศูนย์ส่งเสริมผลิตภัณฑ์ข้าวชุมชน คือ
1. กระบวนการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวพันธุ์ดี ให้ได้คุณภาพและได้มาตรฐาน
2. การแปรรูปข้าวกล้อง ข้าวฮางสมุนไพร ข้าวกล้องงอก ข้าวฮางงอก
3. การผลิตผลิตภัณฑ์ด้วยเครื่องจักรกล
4. การบริหารกองทุนที่ได้รับการสนับสนุนให้เกิดความต่อเนื่อง ยั่งยืน
5. การมีส่วนร่วมของสมาชิกและชุมชน
6. การมีกิจกรรมที่หลากหลาย และสอดคล้องกับความต้องการของสมาชิก/ชุมชน
7. การสามารถเชื่อมประสานกับแหล่งงบประมาณต่าง ๆ
มาตรฐานและรางวัลที่ได้รับ
1. OTOP คัดสรรระดับ 5 ดาว ปี 2553 ของกรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย
2. วิสาหกิจชุมชนจังหวัดขอนแก่น ปี 2553 รางวัลชนะเลิศอันดับ 1
3. จังหวัดขอนแก่น คัดเลือกเมล็ดพันธ์ข้าวชุมชน(ข้าวหอมมะลิ) ปี 2551 รางวัลชนะเลิศอันดับ 1
ฝีมือ แรงงาน เป็นคนในชุมชนบ้านถลุงเหล็ก หมู่ที่ 7 ตำบลใหม่นาเพียง มีการถ่ายทอดจากรุ่นโบราณ จึงทำให้คนในชุมชนมีความผูกพันใกล้ชิดกันเสมือนญาติพี่น้อง มีการรวมกลุ่ม
1.1 ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวพันธุ์ดีบริการแก่ชุมชนภายในตำบล , อำเภอ และผู้สนใจทั่วไป
1.2 จัดซื้อเมล็ดพันธุ์ข้าวพันธุ์ดีจากศูนย์ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวขอนแก่น มาบริการสมาชิกเพื่อจัดทำ แปลงพันธุ์ทุกปี
1.3 จัดการเรียนรู้ตามกระบวนการโรงเรียนเกษตรกรเพื่อให้สมาชิกได้รับความรู้ให้สามารถผลิต เมล็ดพันธุ์ให้มีคุณภาพ
1.4 จัดส่งเมล็ดพันธุ์ข้าวให้ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวตรวจสอบคุณภาพก่อนจัดการกระจายพันธุ์ทุกปี
1.5 จัดหาปุ๋ยอินทรีย์และปุ๋ยเคมีบริการสมาชิก
1.6 ผลิตข้าวหอมมะลิอินทรีย์เพื่อการแปรรูปจำหน่าย
วัตถุดิบ
1. เมล็ดพันธุ์ข้าวพันธุ์ดี หอมมะลิอินทรีย์เป็นข้าวฮาง ข้าวกล้อง ข้าวฮางงอก ข้าวกล้องงอก และข้าวขาว จำหน่าย
2. โรงสีข้าวกล้อง SML ชุมชน
3. กระด้ง
4. หวดนึ่งข้าว
5. หม้อนึ่งข้าว
6. ลานตากข้าว
ขั้นตอนการผลิต
1.1 นำข้าวเปลือกหอมมะลิพันธุ์ดีมาแช่น้ำ 1 คืน
1.2 นำข้าวเปลือกหอมมะลิไปนึ่ง
1.3 นำข้าวเปลือกหอมมะลิไปตากแดดให้แห้งสนิท ประมาณ 4 – 5 ชั่วโมง
1.4 นำข้าวเปลือกหอมมะลิที่ได้ไปสีโดยไม่ขัดขาว (ข้าวกล้อง)
1.5 นำข้าวที่ได้ไปทำการคัดเมล็ด นำเมล็ดลีบทิ้ง
1.6 นำข้าวฮางบรรจุภัณฑ์โดยบรรจุในถุงสูญญากาศ
1.7 นำผลิตภัณฑ์แสดงและจำหน่าย
เทคนิคในการผลิต ต้องเป็นข้าวหอมมะลิพันธ์ 105 มีความนุ่ม เหนียวไม่แข็ง รับประทานแล้วมีผลดีต่อสุขภาพ มีวิตามินบำรุงร่างกายทำให้สุขภาพแข็งแรง
แหล่งจำหน่ายผลิตภัณฑ์
1. กลุ่มศูนย์ส่งเสริมผลิตภัณฑ์พันธุ์ข้าวชุมชน สถานที่ผลิต บ้านเลขที่ 37 หมู่ที่ 7 ตำบลใหม่นาเพียง อำเภอแวงใหญ่ จังหวัดขอนแก่น 40330 โทร. 0-8574-8769-9
2. ที่ว่าการอำเภอแวงใหญ่ (สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอแวงใหญ่) โทร. 0 – 4349- 6093
3. ศูนย์จำหน่ายผลิตภัณฑ์จังหวัดขอนแก่น