น้ำพริกตะไคร้ ภูเก็ต มีลักษณะที่โดดเด่นของน้ำพริกตะไคร้ คือ วัตถุดิบที่นำมาทำน้ำพริกตะไคร้ ส่วนใหญ่เป็นสมุนไพร ซึ่งเมื่อรับประทานแล้วมีประโยชน์ต่อร่างกาย
กลุ่มผู้ผลิต : กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรศรีสุนทรพัฒนา
สถานที่ผลิต : โรงงานในหมู่บ้าน (ใช้อาคารเอนกประสงค์ขององค์การบริหารส่วนตำบลศรีสุนทรที่สนับสนุนให้กลุ่ม ดำเนินการ)
ประธานกลุ่ม : นางวาสนา รงค์กุล
สถานที่ตั้งกลุ่ม : บ้านเลขที่ 107/47 หมู่ที่ 5 ตำบลศรีสุนทร อำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต รหัสไปรษณีย์ 83110
ประวัติความเป็นมา หากเอ่ยถึงน้ำพริกหลายคนคงจะรู้จักและคุ้นเคยกันเป็นอย่างดี และเป็นอาหารหลักของคนภูเก็ต เพราะเป็นอาหารที่ช่วยชูรสชาติอาหารในแต่ละมื้อให้อร่อยมากยิ่งขึ้น ซึ่งน้ำพริกตะไคร้ก็เป็นอาหารอีกอย่างหนึ่งของคนภูเก็ต ที่เป็นภูมิปัญญาชาวบ้านที่สืบทอดมาจากบรรพบุรุษอย่างยาวนาน ซึ่งมีเรื่องเล่าขานกันว่าในหมู่บ้านศรีสุนทรพัฒนามีสองตายายปลูกตะไคร้ไว้ และมีความคิดจะนำตะไคร้มาทำเป็นอาหารรับประทาน ก็เลยนำมาทดลองทำเป็นน้ำพริกตะไคร้ไว้กินกับข้าว ชิมดูแล้วมีรสชาติอร่อย จึงทำเป็นอาหารรับประทานเรื่อยมา พร้อมทั้งได้แจกจ่ายให้กับเพื่อนบ้านได้รับประทานด้วย และคนในหมู่บ้านเห็นว่าตะไคร้เป็นพืชสมุนไพรที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย และมีสรรพคุณแก้ปวดหัว แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ และแก้จุกเสียดได้ จึงได้ใช้ทำเป็นอาหารรับประทานเรื่อยมา
จนกระทั่งในปี 2547 กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรศรีสุนทรพัฒนา หมู่ที่ 5 ตำบลศรีสุนทร อำเภอถลาง ได้นำภูมิปัญญาการทำน้ำพริกตะไคร้มาพัฒนาให้มีรสชาติอร่อยและมีประโยชน์มาก ยิ่งขึ้น โดยเพิ่มวัตถุดิบที่มีอยู่ในหมู่บ้านเข้าไปอีก 1 อย่าง คือ ปลาฉิ้งฉ้าง ซึ่งมีโปรตีนและแคลเซียมสูง จึงทำเป็นผลิตภัณฑ์ OTOP ขายในหมู่บ้าน ในอำเภอถลาง ในจังหวัดภูเก็ต และนำไปออกบูธขายในงานเทศกาลต่างจังหวัด และในปี 2553 ได้ลงทะเบียนเป็นผลิตภัณฑ์ OTOP และส่งผลิตภัณฑ์น้ำพริกตะไคร้เข้าคัดสรร ได้ระดับ 5 ดาว
เอกลักษณ์/จุดเด่นผลิตภัณฑ์ ลักษณะที่โดดเด่นของน้ำพริกตะไคร้ คือ วัตถุดิบที่นำมาทำน้ำพริกตะไคร้ ส่วนใหญ่เป็นสมุนไพร ซึ่งเมื่อรับประทานแล้วมีประโยชน์ต่อร่างกาย ได้แก่
1. ตะไคร้ มีสรรพคุณ บำรุงธาตุ บำรุงสมอง ขับลมในลำไส้ แก้โรคทางเดินปัสสาวะ แก้โรคหืด และช่วยให้สมาธิดี
2. พริกแห้ง มีสรรพคุณ ช่วยให้เจริญอาหาร ลดเสมหะ ไล่แก๊สในกระเพาะอาหาร และขับปัสสาวะ
3. กระเทียม มีสรรพคุณ ขับเหงื่อ ขับปัสสาวะ รักษาแผลสด แก้โรคผิวหนัง แก้ปวดหัว
4. หอมแดง มีสรรพคุณ ขับลมในลำไส้ แก้หวัดคัดมูก แก้ท้องผูก แก้กำเดา แก้ฟกช้ำ
5. มะขามเปียก มีสรรพคุณ ลดความดัน แก้ท้องผูก แก้หวัด แก้ไอ ขับเสมหะ
6. กะปิ มีสรรพคุณ แก้กระดูกพรุน
7. ปลาฉิ้งฉ้าง มีแคลเซียมสูง บำรุงกระดูก
8. รับประทานกับผักสด เช่น แตงกวา ถั่วฝักยาว มะเขือ และสะตอ ยอดกระถิน ยอดกระเจี๊ยบก็จะอร่อยมากยิ่งขึ้น
มาตรฐานและรางวัลที่ได้รับ - คัดสรร OTOP ปี 2553 ได้ระดับ 5 ดาว - อย.83-2-01644-2-0002
ความสัมพันธ์กับชุมชน เป็นภูมิปัญญาของชุมชน และใช้แรงงานของคนในชุมชนอย่างแท้จริง วัตถุดิบที่นำมาทำน้ำพริกตะไคร้ก็ซื้อจากในชุมชน เช่น ตะไคร้ก็ซื้อจากบ้านนายสาคร ปลาฉิ้งฉ้างก็ซื้อจากชาวประมงบ้านเกาะสิเหร่ในเขตอำเภอเมืองภูเก็ต เป็นการสร้างรายได้ให้กับคนในชุมชนและคนในจังหวัดภูเก็ต การทำงานก็ทำในรูปกลุ่มวิสาหกิจชุมชนแม่บ้านเกษตรกรศรีสุนทรพัฒนา มีสมาชิก 12 คน เงินทุนของกลุ่ม 50,000 บาท (ห้าหมื่นบาทถ้วน) สมาชิกกลุ่มก็เป็นคนในชุมชน บ้างก็เป็นเครือญาติกัน ทำให้มีความสามัคคีกลมเกลียวกัน
วัตถุดิบและส่วนประกอบ
1. ตะไคร้
2. พริกขี้หนูแห้ง พริกขี้หนูสด และพริกแดงใหญ่
3. กระเทียม หอมแดง
4. มะขามเปียก
5. กะปิ
6. ปลาฉิ้งฉ้าง (ปลากะตัก)
7. น้ำตาลทราย เกลือ น้ำมันพืช
ขั้นตอนการผลิต
1. นำตะไคร้ พริกขี้หนูแห้ง พริกขี้หนูสด และพริกแดงใหญ่ กระเทียม หอมแดง ที่ล้างสะอาดและปอกเปลือกเรียบร้อยแล้ว มาตำหรือบดเข้าด้วยกันให้ละเอียด แล้วใส่กะปิ และปลาฉิ้งฉ้างเข้าด้วยกัน
2. นำไปผัดในน้ำมันพืชเล็กน้อยจนหอม พอสุกได้ที่ ปรุงรส
3. นำไปอบในเตาอบอาหาร ประมาณ 3-5 นาที จะเก็บไว้ได้นาน
4. บรรจุขวดและปิดฉลากนำไปจำหน่าย
5. ใช้รับประทานกับผักสด เช่น แตงกว่า ถั่วฝักยาว มะเขือ และสะตอ ก็จะอร่อยมากขึ้น
เทคนิค/เคล็ดลับในการผลิต การทำอาหารให้อร่อยต้องใช้วัตถุดิบอย่างดี สะอาด และขณะปรุงอาหารให้ใส่ใจเข้าไปด้วยจะทำให้อาหารอร่อยมากยิ่งขึ้น
แหล่งจำหน่ายผลิตภัณฑ์
1. ในชุมชน
2. ฝากขายร้านขายของฝากในอำเภอถลางและจังหวัดภูเก็ต
3. ออกบูธที่ส่วนราชการหรือภาคเอกชนจัดทั้งในจังหวัด และต่างจังหวัด
4. ออกบูธงาน OTOP Midyear และ OTOP City ที่กรมการพัฒนาชุมชนจัด ณ อิมแพ็คเมืองทองธานี อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี
5. ขายทางโทรศัพท์ เมื่อมีลูกค้าสั่งจอง และนำส่งให้ทางไปรษณีย์ หรือนำไปส่งให้ที่สถานีขนส่งรถประจำทางอำเภอถลาง หรือนำไปส่งให้ที่สนามบินจังหวัดภูเก็ต หรือเมื่อมีลูกค้าขาประจำมาเที่ยวจังหวัดภูเก็ตและโทร.สั่งซื้อ