กลุ่มน้ำบุดูข้าวยำสำเร็จรูปบ้านตรับ ท่องเที่ยวไทย จังหวัดสงขลา

น้ำบุดูข้าวยำสำเร็จรูป จังหวัดสงขลา

กลุ่มผู้ผลิต กลุ่มน้ำบุดูข้าวยำสำเร็จรูปบ้านตรับ

สถานที่ผลิต 115/2 หมูที่ 9 ตำบลจะโหนง อำเภอจะนะ จังหวัดสงขลา

ประธานกลุ่ม นางสุกัญญา เอียดวารี

 ประวัติความเป็นมา ปลาร้า หรือที่ชาวบ้านเรียกกันว่าบะร้าเป็นอาหารของชาวบ้าน ซึ่งกล่าวกันว่าเป็นอาหารสำหรับคนยากจนลำบาก โดยการนำปลาร้า ซึ่งเป็นปลาที่หมักกับเกลือมาต้มให้สุกแล้วปรุงรสด้วย พริกขี้หนูหอม มะนาว และน้ำตาลทราย รับประทานกับผักชนิดต่าง ๆ และปลาย่าง

ต่อมาคนรุ่นหลังได้หาวิธีการที่จะดับกลิ่นในเวลาต้นปลาร้าเพื่อไม่ให้เพื่อน บ้านรู้ว่าต้มปลาร้าโดยดัดแปลงเป็นเคี่ยวปลาร้าเป็นน้ำบูดู และสามารถเก็บไว้ได้นานไม่ต้องปรุงรสบ่อย การผลิตน้ำบูดูข้าวยำหมู่ที่ 9 ตำบลจะโหนงอำเภอจะนะ จังหวัดสงขลา เริ่มจากประมาณวันที่ 22- 23 มีนาคม 2523 มีการจัดงานประจำปีของมัสยิดบ้านตรับมีการประชุมร่วมกันของคณะกรรมการมัสยิด โดยให้ชาวบ้านทำอาหารมาเลี้ยงแขกที่มาร่วมงาน มีคนเสนออาหารหลายรูปแบบ ผลสุดท้ายมติที่ประชุมตกลงให้แต่ละคนทำน้ำบูดูข้าวยำ เพราะราคาถูกดีและอร่อย และงานมัสยิดเป็นงานบุญสำหรับหารายได้ผลปรากฏน้ำบูดูข้าวยำเป็นที่ถูกปากของ คนที่ร่วมงานเป็นอย่างมาก และจากการสืบค้นพบว่าน้ำบูดูข้าวยำที่อร่อยที่สุดคือ น้ำบูดูข้าวยำของนางมิด๊ะ บุญกอง

ใน ปี 2543 เมื่อมีการจัดงานมัสยิดอีกที่ประชุมก็เสนอให้ทำน้ำบูดูข้าวยำอีก รสชาติ ที่ทำก็เหมือนเดิมกับที่เคยทำมาเมื่อกินเสร็จแล้วผู้ที่มาร่วมงานก็ขอซื้อ กลับไปรับประทานที่บ้านแต่มีคนขอซื้อเป็นจำนวนมาก ทางคณะกรรมการจัดงานเห็นว่าถ้าขายหมดก็ไม่มีบูดูหรับเลี้ยงแขกที่ร่วมงานจึง ใช้วิธีการโดยการแจกแทนโดยเลือกแจกเฉพาะแขกที่ร่วมงานที่อยู่ต่างจังหวัด เพราะเป็นการประชาสัมพันธ์น้ำบูดูไปด้วย

ในปี 2544 มีการรวมกลุ่มของอาสาสมัครสาธารณสุขหมู่บ้าน(อสม.)ประมาณ 6– 7 คนโดยมีนางสุกัญญา เอียดวารี ซึ่งเป็นลูกสาวของนางมิด๊ะ บุญกองเป็นประธานทำน้ำบูดูข้าวยำจำหน่ายโดยใช้สูตรของนางมิด๊ะ บุญกอง ผู้เป็นมารดา และสมาชิกลงหุ้นกันคนละ 100 บาท

จากการได้รับการคัดเลือกให้น้ำบูดูข้าวยำเป็นผลิตภัณฑ์ หนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ กลุ่มทำน้ำบูดูข้าวยำจึงมีการทำน้ำบูดูข้าวยำในปริมาณที่มากขึ้นมีการพัฒนา รูปแบบบรรจุภัณฑ์ให้ดีขึ้น จากเดิมที่ใช้บรรจุภัณฑ์ทำจากขวดแก้ว (ขวดน้ำปลาชนิดแบนและกลม)ปรากฏว่าเมื่อส่งให้ลูกค้าที่เกาะสมุยทางไปรษณีย์ ขวดที่ใช้บรรจุเกิดแตก การขนส่งเกิดความไม่สะดวกกลุ่มจึงคิดเปลี่ยนบรรจุภัณฑ์เป็นขวดพลาสติก ส่วนฉลากผลิตภัณฑ์ จากเดิมที่ไม่มีความสวยงามเพราะพิมพ์ลงกระดาษธรรมดาด้วยหมึกสีน้ำเงินไม่มี ความคงทน ต่อมาเปลี่ยนพิมพ์ฉลากให้มีสีสันสวยงามขึ้น (สาธารณสุขอำเภอเป็นผู้ส่งเสริมในการทำฉลาก)จนปัจจุบันกลุ่มทำน้ำบูดูข้าวยำ ผลิตน้ำบูดูข้าวยำที่มีคุณภาพดีเป็นที่ต้องการของลูกค้า เมื่อมีการคัดสรรสินค้าสุดยอดหนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ ปี 2546 น้ำบูดูข้าวยำได้รับการคัดสรรในระดับ 4 ดาวระดับจังหวัด ปัจจุบันมีคณะกรรมการจำนวน 7 คน สมาชิก 18 คน มีเงินทุนหมุนเวียน 160,000 บาท

เอกลักษณ์/จุดเด่นผลิตภัณฑ์ มีรสชาติหอมอร่อยเพราะมีส่วนผสมของสมุนไพร เช่น ข่า ตะไคร้ ใบมะกรูด หอมแดง เป็นอาหารสุขภาพ คุณภาพผลิตภัณฑ์เป็นผลิตภัณฑ์ที่สะอาด อร่อย หอม รสชาติเข้มข้น ถูกหลักศาสนาอิสลามเป็นการเพิ่มมูลค่าให้กับผลิตภัณฑ์ โดยการนำปลาร้าที่คัดจากปลาที่พิเศษมาทำเป็นน้ำบูดูข้าวยำ ได้ผลิตภัณฑ์น้ำบูดูข้าวยำที่มีรสชาติเข้มข้น มีกลิ่นหอม สะอาด ถูกหลักอนามัย ราคาไม่แพง

มาตรฐานและรางวัลที่ได้รับ

1. ผลิตภัณฑ์ OTOP ยอดเยี่ยม 4 ดาว ระดับจังหวัด ปี 2547

2. ผลิตภัณฑ์ OTOP ยอดเยี่ยม ระดับ 4 ดาว ในการคัดสรร ระดับประเทศ ปี 2549

3. มผช. 1019/2548เลขที่10278-1/1019

ความสัมพันธ์กับชุมชน ในปี 2544 รัฐบาลได้มีนโยบายส่งเสริมการดำเนินงานตามโครงการหนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ตำบลจะโหนงได้มีการประชุมร่วมกันของสมาชิกองค์การบริหารส่วน ตำบลคณะกรรมกรรมการหมู่บ้าน และเจ้าหน้าที่จากหน่วยงานต่าง ๆที่รับผิดชอบการดำเนินงานในตำบล เพื่อคัดเลือกผลิตภัณฑ์เด่นของตำบลที่สามารถเป็นสินค้าหนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ที่ประชุมมีมติให้เลือกน้ำบูดูข้าวยำ หมู่ที่ 9 เป็นผลิตภัณฑ์หนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์และหลังจากนั้นก็มีการจัดงานประชาสัมพันธ์น้ำบูดูข้าวยำให้คน ทั่วไปได้รู้จัก ณ องค์การบริหารส่วนตำบลจะโหนง โดยชื่องานว่าเชิญชิมน้ำบูดู

วัตถุดิบและส่วนประกอบ วัตถุดิบที่ใช้สำหรับทำน้ำบูดูข้าวยำ คือปลาร้าที่หมักกับเกลือ ซึ่งสมาชิกกลุ่มทำน้ำดู ซื้อจากชาวบ้านที่ทำประมงในเขตตำบลนาทับ ซึ่งเป็นตำบลที่มีพื้นที่ติดกับบ้านตรับ หมู่ที่ 9 ตำบลจะโหนง

ขั้นตอนการผลิต

1. เริ่มจากการนำปลาร้าสำหรับน้ำบูดูข้าวยำ โดยใช้ปลาหลังเขียว ปลาหลังเคย ปลาแซกหล้า นำมาล้างน้ำสะอาดโดยวิธีการของมุสลิม (ล้างโดยเอาปลาใส่ในตะกร้าล้างให้น้ำผ่านเพราะถ้าล้างในกะละมังที่น้ำขังจะ ไม่สะอาดและผิดหลักศาสนาอิสลาม)เสร็จแล้วนำปลาใส่โอ่ง ใส่เกลือแล้วปิดฝาโอ่ง ประมาณ 3 เดือน 6 เดือน ถึง 1 ปี

2. เมื่อหมักปลาร้าได้ที่ตามที่ต้องการแล้วก็น้ำปลาร้ามาเคี่ยวเป็นน้ำบูดู โดยเคี่ยวประมาณ 1 ชั่วโมงเมื่อก้างปลาหลุดก็กรองด้วยผ้าขาวบาง นำน้ำบูดูที่กรองแล้วเคี่ยวต่ออีกครั้งประมาณ 3 ชั่วโมง ปรุงรสด้วยตะไคร้ มะขามเปียก หอมแดง ข่า น้ำตาลทรายแล้วบรรจุขวดพลาสติกขาย

เทคนิค/เคล็ดลับในการผลิต เนื่องจากข้าวยำ เป็นอาหารพื้นเมืองของไทยภาคใต้ที่เป็นที่นิยมเนื่องจากเป็นอาหารสุขภาพ เพราะมีคุณค่าทางอาหารจากอาหารทะเล และสมุนไพรไทย ใช้สำหรับรับประทานกับข้าวเปล่าเป็นข้าวยำโดยใช้น้ำบูดูราดลงบนข้าวเปล่า รับประทานพร้อมเครื่องเคียง ประกอบด้วย ปลาบดคั่วกุ้งแห้งป่น มะพร้าวคั่ว มะนาวหรือมะม่วง หมี่ผัด พริกป่น และผักชนิดต่าง ๆ ตามชอบ นอกจากทำเป็นข้าวยำแล้วก็สามารถรับประทานเป็นน้ำปลาหวานกับผลไม้รส เปรี้ยวได้ดีอีกด้วย