กลุ่มหัตกรรมจักสานกรงนกบ้านหนองทราย ท่องเที่ยวไทย จังหวัดสงขลา

กรงนก จังหวัดสงขลา

กลุ่มผู้ผลิต กลุ่มหัตกรรมจักสานกรงนกบ้านหนองทราย

สถานที่ผลิต บ้านเลขที่ 40 หมู่ที่ 10 ตำบลคลองแห อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา 90110

ประธานกลุ่ม นายห้าสัน บิลหมัด

ประวัติความเป็นมา การทำกรงนกถือเป็นภูมิปัญญาที่ชุมชนหนองทรายหมู่ที่10 ตำบลคลองแห ได้มีการริเริ่ม ทำกรงนก และรวมกลุ่มในการทำกรงนกขึ้นมา โดยในตอนแรกๆมีการทำกันเพียงไม่กี่ครัวเรือนเท่านั้น การทำเริ่มแรกเป็นการทำเพื่อใช้เลี้ยงนก ภายใน ครัวเรือน โดยเริ่มทำครั้งแรกเมื่อ 40 ปีที่แล้วผู้บุกเบิกการทำกรงนกเป็นคนแรก คือ คนน้ำน้อยเดิมชื่อ หอมเป็นคนไทยพุทธต่อมาเป็นคนมุสลิม และย้ายมาอยู่ที่ หมู่ที่ 10 ตำบลคลองแหชาวบ้านในหมู่บ้านจึงเรียกว่าเจ๊ะหอม และมีการพัฒนาภูมิปัญญากรงนกของชุมชนหนองทรายหมู่ที่10 แบ่งได้3 ยุค ดั้งนี้

ยุคที่ 1 ปี พ.ศ. 2510 เป็นช่วงที่เทคโนโลยียังไม่เจริญก้าวหน้าจึงต้องใช้ภูมิปัญญาชาวบ้านในการ เจาะรูกรงนก คือการนำก้านร่มเสียบกับไม้ผัดลนไฟผัดกับมือเพื่อเจาะรู จะต้องทำแบบนี้ไปเรื่อยๆ ซึ่งใช้เวลานานมากในการทำเนื่องจากไม่มีเครื่องมือทุ่นแรง

ยุคที่ 2 ปีพ.ศ. 2520 ยุคนี้เริ่มมีเครื่องมือทุ่นแรงบ้างแล้ว คือมีการใช้สว่านมือหมุนเพื่อเจาะรู

ยุคที่ 3 เป็นยุคปัจจุบัน ผู้ใหญ่บ้านหมัด ณ ชุมชนหนองทราย เริ่มเห็นและนำเครื่องเจาะรูมาใช้กันอย่างแพร่หลายในหมู่บ้าน

ปัจจุบันนี้มีการทำกรงนกกันมาก เพราะมีลูกค้ามารับกรงนกถึงที่บ้าน โดยลูกค้าจะโทรมาสั่งว่าต้องการขนาดและรูปแบบใด เมื่อครบกำหนดก็จะมารับสินค้า บางครั้งก็จะสั่งสินค้าเพิ่มในวันที่มารับสินค้าว่างวดต่อไป ต้องการสินค้าแบบไหน และเมื่อพ่อค้าคนกลางเริ่มให้ทำ และส่งสินค้าให้ลองไปขายดู พอเริ่มขายได้ตลาดยอมรับก็เลยทำเป็นอาชีพปัจจุบันคนในชุมชนบ้านหนองทราย เกือบ 90% ทำกรงนกเป็นอาชีพหลัก

เอกลักษณ์/จุดเด่นผลิตภัณฑ์ เป็นผลิตภัณฑ์มีความสวยงาม คงทน และราคาประหยัด

ความสัมพันธ์กับชุมชน จากพื้นฐานความร่วมมือของสมาชิกกลุ่ม ผู้นำ ความศรัทธา และผลประโยชน์ที่ได้รับร่วมกันเกิดความรัก และอุดมการณ์ ในการพัฒนาหมู่บ้านของตนเอง เช่นการออม,การร่วมพัฒนาสาธารณะประโยชน์,การปลูกต้นไม้,การดูแลรักษาสิ่งแวด ล้อม ความสะอาดภายในครัวเรือนและชุมชน,การสร้างวิถีประชาธิปไตยในครัวเรือน กลุ่มและชุมชน และภูมิปัญญาบุคคลเชี่ยวชาญในการทำกรงนกแบบต่างๆสามารถเป็นผู้สอนและถ่ายทอด ภูมิปัญญา ให้กับสมาชิกในชุมชน กลุ่ม และภายในครัวเรือนซึ่งสมาชิกในครัวเรือนส่วนใหญ่เป็นเยาวชน ก็จะมีส่วนร่วมในการทำผลิตภัณฑ์จนกลายเป็นวิถีชีวิตของครัวเรือน/ชุมชน ในการทำหัตถกรรมกรงนกและยังเป็นแหล่งเรียนรู้ ศึกษาดูงานให้กับนักเรียน เยาวชนเนื่องจากเป็นชุมชนชาญเมือง ใกล้กับสถาบันการศึกษาหลายแห่ง

วัตถุดิบและส่วนประกอบ

1. ไม้ไผ่

2. หวาย

3. ลวด

4. กิ่งไม้สำหรับนกเกาะ

5. แชล็ค

ขั้นตอนการผลิต

1. ขดหวาย ม้วนไว้ประมาณ 2-3 วัน

2. ขดตัดตามขนาดที่ต้องการ

3. ใช้สว่าน/เครื่องเจาะ เจาะรูที่ขดหวาย

4. นำไม้ไผ่มาเหลาเป็นซี่

5. ใช้ซี่ไม้ไผ่ใส่ในรูขดหวาย บน-ล่าง

6. นำหัวกรงที่ทำไว้ใส่ตรงจุดหัวกรง

7. ลงวานิต/แชล็ค ทาไม้

8. ตกแต่งใส่ที่สำหรับนกเกาะ

9. อาจตกแต่งเป็นรูปแบบอื่น ๆ ตามที่ต้องการ